هزینه فرصت:
هزینه فرصت سرمایه یا هزینه فرصت از دست رفته به معنی هزینه‌های ناشی از رد بهترین گزینه جایگزین در هنگام اخذ یک تصمیم است. اقتصاد یك علم اجتماعی است كه از عمر آن بیش از چند قرن نگذشته است. مسئله اصلی اقتصاد، تخصیص منابع بهینه به همراه ی نیازهای بشری است. اقتصاددانان در جهان هستی به علت اینكه نیازهای بشری نامحدودند و منابع محدود است، به دنبال بهترین راه برای تخصیص منابع هستند كه این مهم با هزینه فرصت به بهترین وجه تبیین میشود.
علاوه بر این از مفهوم هزینه فرصت می‌توان در یافتن مزیت نسبی در تجارت نیز بهره برد، البته بیشتر اوقات در اقتصاد، هزینه فرصت در پروژه‌های اقتصادی مطرح میشود و هدف اصلی از طرح آن نیز بررسی تخصیص بهینه منابع موجود است. پس می‌توان گفت یکی از مفاهیم کلیدی که در نظریه‌پردازی درباره سرمایه‌گذاری نقش محوری دارد، مفهوم هزینه فرصت است.
هزینه فرصت که به آن هزینه اقتصادی، هزینه واقعی یا قیمت سایه نیز می‌گویند، همان هزینه‌ای است که برای فرصت‌های از دست رفته پرداخت میشود. زمانی که در مورد مصرف منابع کمیاب (دارای محدودیت مصرف)، جهت تولید کالایی معین از کالایی دیگر چشم‌پوشی می‌کنیم، در واقع آن کالای دیگر را جهت تولید کالای معینی، قربانی کرده‌ایم و این کاهش تولید (کالای فدا شده) را می‌توان به منزله هزینه تولید کالای معین تلقی کرد که به آن هزینه فرصت گفته میشود.
اگر یک فرد یا یک بنگاه، از میان چندین انتخاب متفاوت یکی را برگزیند، هزینه فرصت این فرد یا بنگاه، معادل است با هزینه مرتبط با بهترین انتخاب ممکن از بین سایر انتخاب‌های باقیمانده که از آن صرف نظر شده‌است. مفهوم هزینه فرصت نقش مهمی را در تضمین اینکه منابع کمیاب به‌صورت کارا مورد استفاده قرار گرفته‌اند یا نه، بازی می‌کند. بنابراین محدود به هزینه‌های پولی یا مالی نمی‌شود و هر چیزی که دارای ارزش باشد و از آن صرف نظر شده باشد، می‌تواند به‌عنوان هزینه فرصت تلقی شود. از آن جمله می‌توان به هزینه واقعی محصول صرف نظر شده، زمان یا لذت از دست رفته اشاره کرد.
فرض کنید شخصی که ۱۰هزار تومان دارد، می‌تواند یا یک کتاب بخرد یا یک لباس. اگر او کتاب بخرد، هزینه فرصت او لباس خواهد بود و اگر او لباس را بخرد، هزینه فرصت او کتاب خواهد بود. اگر تعداد انتخاب‌های ممکن برای این شخص بیشتر از دو مورد باشد و او یکی را انتخاب کند، هزینه فرصت او، بهترین انتخاب از بین انتخاب‌های باقیمانده خواهد بود.
هزینه فرصت یا هزینه فرصت از دست رفته هر تصمیم یا انتخاب برابر است با بالاترین فرصت یا فایده از دست رفته ناشی از انتخابی که می‌توانست به‌جای انتخاب مزبور با صرف همان مقدار منابع و زمان به کار رفته صورت گیرد. به عبارتی هزینه فرصت هر تصمیم برابر با بالاترین فایده‌ای است که به دلیل عدم اتخاذ سایر تصمیم‌ها از دست می‌رود. این تحلیل (هزینه فرصت) مبنای تصمیم‌گیری و تخصیص منابع است.
طبقه بندی کردن هزینه ها با دیدگاه نقدی و غیر نقدی بودن آن ها:
هزینهٔ ضمنی (Implicit Costs): اگر هزینه‌ای که بنگاه متحمل میشود به صورت پرداخت غیر نقدی باشد، به آن هزینهٔ ضمنی گفته میشود.
هزینهٔ واضح (Explicit Costs): اگر هزینه‌ای که بنگاه متحمل میشود به صورت نقدی باشد، به آن هزینهٔ واضح گفته میشود.
تمایز بین هزینه‌های ضمنی و آشکار، یک تفاوت کلیدی در چگونگی آنالیز یک فعالیت توسط یک اقتصاددان و
یکحسابدار را آشکار می‌سازد.اقتصاددانان علاقه‌مند به مطالعهٔ این موضوع هستند که بنگاه‌ها، چگونه تولید کرده
و چگونه در مورد تعیین قیمت محصول خود تصمیم گیری می‌کنند. از آنجائیکه این تصمیم گیری‌ها بر پایة هزینه‌های واضح و ضمنی می‌باشند، لذا اقتصاددانان به هنگام اندازه‌گیری هزینه‌های یک بنگاه، هر دو نوعِ این هزینه‌ها را در نظر می‌گیرند. در نقطة مقابل، حسابداران وظیفة کنترل جریان ورود و خروج پول نقد به بنگاه‌ها را بر عهده دارند و در نتیجه آنها فقط هزینه‌های واضح را در نظر می‌گیرند. برای روشن شدن این مطلب به مثال‌های زیر توجه کنید:
- شخصی را در نظر بگیرید که صاحب یک رستوران میباشد. این شخص مسلط به کار با رایانه بوده و در
- صورتی که به عنوان یکبرنامه‌نویس فعالیت کند، می‌تواند به ازای هر ساعت کار درآمدی معادل با ۵۰۰۰۰
- تومان کسب نماید. حال اگر این شخص به جای کار کردن به عنوان یک برنامه‌نویس، در رستورانش
- مشغول به کار شود، حسابدار این رستوران این ۵۰۰۰۰ تومان در ساعت را به عنوان هزینهٔ تهیهٔ غذا در
- نظر نخواهد گرفت.
- در واقع اینجا، هزینهٔ از دست دادن ۵۰۰۰ تومان در ساعت در عوض یک ساعت کار کردن در رستوران، یک
- هزینهٔ ضمنی میباشد.
- در واقع اگر شخص در رستوران کار کند، هیچ ۵۰۰۰ تومانی را پرداخت نخواهد کرد.
- اما یک اقتصاددان این ۵۰۰۰ تومان که از آن صرف نظر شده است را هم جزء هزینه‌ها در نظر می‌گیرد، چرا
که این ۵۰۰۰ تومان در ساعت هم بر روی تصمیم‌گیری شخص در مورد فعالیت رستورانش تأثیرگذار خواهد
بود. - برای مثال اگر این میزان دستمزد، از ۵۰۰۰ تومان به ۱۵۰۰۰ تومان در ساعت افزایش پیدا کند، ممکن است شخص به این نتیجه برسد که رستوران خود را تعطیل کرده و به عنوان یک برنامه‌نویس تمام وقت شروع به فعالیت کند.
- یک هزینهٔ ضمنی بسیاری از فعالیت‌ها، هزینهٔ فرصت سرمایه مالیای است که در آن فعالیت سرمایه‌گذاری شده است.
- برای مثال فرض کنید که شخصی ۱۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان از پس‌اندازش را صرف یک سوپر مارکت کرده است.
- اگر این شخص به جای سوپر مارکت، پولش را در حساب بانکیاش قرار می‌داد و از نرخ سود سالیانهٔ ۱۵۵ درصد بهره‌مند می‌شد، آنگاه به ازای هر سال، سودی معادل با ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان بدست می‌آورد؛
- بنابراین این شخص با این سوپر مارکت، از این ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰۰ تومان صرف نظر کرده است. در واقع
- این ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان یکی از هزینه‌های ضمنی این شخص برای سوپرمارکت است
آنچه باید درمورد اقتصاد بدانیم هزینه ,فرصت ,تومان ,میشود ,هزینهٔ ,منابع ,هزینه فرصت ,۵۰۰۰ تومان ,گفته میشود ,هزینهٔ ضمنی ,تخصیص منابع ,بنگاه متحمل میشود منبع
درباره این سایت