اوراق بهادار نوعی ابزار مالی است که یا موقعیت مالکیت فرد را در شرکت هایی که به‌صورت عمومی در بورس معامله می‌شوند(سهام)، نشان می‌دهد، یا نشان‌دهنده نوعی رابطه طلب کاری از یک نهاد دولتی یا شرکت است (اوراق مشارکت) یا نماینده حقوق مالکیتی است که به‌صورت اختیار یا نمایش داده میشود. درواقع اوراق بـهادار از هر نوع (سهام، اوراق قرضه و مشارکت یا اختیار معامله) که باشد، نوعی ارزش مالی را به نمایش می‌گذارد. شرکت یا نهادی که اوراق بهادار صادر می‌کند به‌عنوان صادرکننده (توزیع‌کننده) شناخته میشود
برخی از انواع اوراق بهادار:
سهام عادی
سهام عادى يک نوع دارائى مالى است که نشان‌دهنده مالکيت در يک شرکت است. از ويژگى‌هاى سهام عادى مى‌توان حق مالکيت، مسئوليت محدود سهامداران، حق رأى و کنترل شرکت و حق تقدم در خريد سهام جديد را نام برد.
سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان دهنده مالکیت در شرکت است از ویژگی های حق مالکیت مسئولیت محدود سهامداران حق رای کنترل شرکت حق تقدم در سهام جدید .
سهام ممتاز
سهام ممتاز نوعي اوراق بهادار است كه دارندة آن نسبت به درآمدها و دارايي‌هاي شركت، حق يا ادعاي محدود و معيني دارد. اين نوع از سهام را به دو دليل ممتاز مي‌نامند
سود اين سهام قبل از سهام عادي پرداخت مي‌شود.
در زمان انحلال شركت يا دارايي‌ها، بعد از تسوية بدهي‌هاي شركت، ابتدا صاحبان سهام ممتاز حقوق خود را دريافت مي‌كنند و سپس باقيماندة دارايي‌ها به صاحبان سهام عادي مي‌رسد.
سهام ممتاز را اوراق بهادار تركيبي نيز مي‌نامند چون ويژگي‌هاي سهام عادي و اوراق قرضه را با هم دارا هستند.
سهام ممتاز از نظر نداشتن سررسيد و همچنين هزينة مالياتي، شبيه سهام عادي‌اند؛ اما با توجه به دريافت سود ثابت همانند اوراق قرضه، در گروه اوراق بهادار با درآمد ثابت قرار مي‌گيرند. ويژگي‌هاي سهام ممتاز به شرح زير است:
سهام ممتاز براي صاحبان آن دربردارندة نوعي حق مالكيت در شركت است.
سهام ممتاز بدون سررسيد است.
شركت انتشاردهنده الزامي ندارد دارايي‌هاي خود را وثيقه يا رهن اين اوراق قرار دهد، زيرا سهامداران ممتاز داراي حق مالكانه هستند.
به دارندگان اين سهام سود پرداخت مي‌شود. پرداخت سود مستلزم اين است كه شركت سود داشته باشد.
دارندگان سهام ممتاز از نظر دريافت سود سهام بر دارندگان سهام عادي حق‌تقدم دارند.
معمولاً سهام ممتاز بدون حق رأي هستند. يعني دارندگان اين سهام به هنگام انتخاب هيأت مديره و يا ساير امور مربوط به ادارة شركت حق رأي ندارند و نمي‌توانند در تصميم‌گيري‌هاي شركت دخالت كنند.
حق تقدم
صاحبان سهام عادی علاوه بر دریافت سود سهام و حق رأی دادن، حق دیگری هم دارند که آن را حق‌تقدم سهام می‌نامند. معمولاً در اساسنامه‌ي شرکتها بر اساس حقوق مدنی یا فقه اسلامی قید می شود که در صورت انتشار سهام جدید برای ، سهامداران فعلی در آن اولویت دارند. این حق، همه‌ي دارندگان سهام شرکت را که دارای حق رأی بوده و یا ادعایی بر اندوخته‌های شرکت داشته باشند، مجاز می‌نماید تا نسبت به مالکیت در سهام و پذیره‌نویسی آن اقدام نمایند. سهام منتشره قبل از عرضه برای عموم مردم، به سهامداران شرکت عرضه میشود. از آنجا که سهامداران شرکت نیز خواهان حفظ حقوق و موقعیت خود در شرکت هستند، انتظار دارند در هنگام افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید از سوی شرکت، نسبت به سایر اران اولویت داشته باشند. آنها در استفاده یا صرف‌نظر کردن از این حق، مختار هستند. اما از آنجا که معمولاً قیمت پیشنهادی سهام شرکت، کم‌تر از قیمت بازار سهام است (قیمت پذیره‌نویسی معمولاً حدود 20- 15 درصد زیر قیمت بازار در زمان اعلان حق تقدم تعیین میشود)، سهامداران از این حق‌تقدم استفاده می‌کنند. حق‌تقدم‌های ناشی از افزایش سرمایه شرکتها همانند سهام، در بورس قابل معامله است در صورتی که سهامدار تمایلی به دریافت سهم جدید نداشته باشد، می‌‌تواند با مراجعه به کارگزار، گواهی‌نامه حق‌تقدم سهم خود را بر پایه قیمت روز بازار، به برساند. حق تقدم‌ها عمر کوتاهی دارند. چنانچه سهامداران در مهلت اعلام شده، اقدام به پذیره نویسی نکنند یا از گواهی حق‌تقدم صرف‌نظر کنند، شرکت پس از اتمام دوره پذیره‌نویسی، گواهی‌های مذبور را در بورس اوراق بهادار در معرض قرار می‌دهد و مبلغ حاصل از را پس از کسر ارزش اسمی و هزینه‌های مربوط، به حساب سهامدار واریز می‌کند. طبق عرف یا مقررات، سهامداران به‌طور مساوی مستحق دریافت سهام می‌‌باشند.
شرکتها از این منابع مالی برای اجرای یک پروژه جدید یا بازپرداخت بدهی‌های جاری استفاده می‌کنند. انتشار حق تقدم به معنی عرضه سهام عادی جدید به سهامداران موجود است تا آنها بتوانند به اندازه درصد مالکیت خود، سهام جدید را به قیمت معین و در مهلت تعیین شده پذیره نویسی نمایند. هدف از اعطای حق‌تقدم، در ابتدا حفظ کنترل سهامداران موجود بر ادارة شرکت و همچنین حفظ حقوق آنها در مقابل کاهش بهای سهام در نتیجه انتشار سهام جدید است. اگر شرکتی به سهامداران خود حق‌تقدم سهام بدهد، آنان می‌توانند درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند.
يکي از مزاياي سهام در مقايسه با ساير انواع اوراق بهادار اين است که چون سهامداران يک شرکت، در واقع به نسبت سهم خود، مالک آن شرکت محسوب مي‌شوند، در خريد سهام جديد شرکت نيز اولويت قرار دارند. به اين اولويت، حق تقدم خريد سهام مي‌گوينـد.
آنچه باید درمورد اقتصاد بدانیم سهام ,شرکت ,اوراق ,سهامداران ,ممتاز ,بهادار ,اوراق بهادار ,سهام ممتاز ,سهام جدید ,سهام عادي ,خريد سهام ,انواع اوراق بهادار منبع
درباره این سایت